كوردی
Sorah Luqman
Verses Number 34
سهرنجی سهرهتای سورهتی (البقرة) بده.
ئهوه چهندهها ئایهت و فهرمانێکن له قورئانی پڕ له حیکمهت و دانایی.
ئهم قورئانه هیدایهت بهخش و ڕێنموویی بهخش و ڕهحمهت و میهرهبانیه بۆ چاکهکاران...
ئهوانهی که نوێژهکانیان به چاکی ئهنجام دهدهن، زهکاتیش (له ماڵ و سامانیان) دهردهکهن، دڵنیاش دهبن بههاتنه دیی ڕۆژی قیامهت (خۆیانی بۆ ئاماده دهکهن).
ئا ئهوانه لهسهر ڕێنموویی و ڕێبازی پهروهردگاریانن، ئا ئهوانهشن ڕزگار و سهرفراز.
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ
↓

ههندێک له خهڵکی ههن قسهی بێ خێر و بێ مانا دهکڕن (وهک گۆرانیه ناپوختهکان، کتێب و شریته بێ خێرهکان... هتد) تا خۆی و کهسانی تریش له ڕێبازی خوا وێڵ بکات، بێ ئهوهی ههست بکات بهمهترسی کارهکهی و بزانێت چ کهتنێک دهکات به خۆی و خهڵکی و بۆیه ئهو شته بێ نرخو خێرانه دهکرێت تا گاڵته به پهیام و ڕێبازی خوا بکات، ئا ئهوانه سزا و تۆڵهیهکی ڕیسواکهرو ئابڕووبهر چاوهڕێیانه.
وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا وَلَّى مُسْتَكْبِرًا كَأَن لَّمْ يَسْمَعْهَا كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
↓

ههر کاتێکیش ئایهتهکانی ئێمهی بهسهردا دهخوێنرێتهوه، فیز دهکات و فوو دهکاته خۆی و پشت ههڵدهکات، ههروهک نهیبیستبێت، ههروهک له گوێیدا قورسی و گرانیی ههبێت، کهوابوو مژده بده بهو جۆره کهسانه بهوهی سزای به ئێش چاوهڕێیانه!!
بهڕاستی ئهوانه ئیمانیان هێناوه و کردهوه چاکهکانیان ئهنجامداوه، چهندهها باخچهی بهههشتی پڕ له نازو نیعمهت بۆیان ئامادهیه...
هاوڕێ لهگهڵ ژیانی نهبڕاوه و نهمریی تیایدا، ئهو بهڵێنهی خوا پیی داوون، وهعده و بهڵێنێکی حهق و ڕاسته و ههر دێته دی، بهڕاستی ئهو زاته به دهسهڵات و دانایه.
خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ
↓

ئاسمانهکانی دروست کردووه بهبێ کۆڵهکه بهچاوی خۆتان دهیانبینن، له زهویشدا کێوهکانی دامهزراندوه که لهنگهری زهویان ڕاگرتووه و (چهندهها سوودی تریان ههیه) ئهوهکو ژێره و ژوورببن و لارببنهوه، جۆرهها زیندهوهر و گیانلهبهریشی تیادا بڵاوکردۆتهوه، (ههروهها دهفهرموێت): له ئاسمانیشهوه ئاومان دابهزاند، جۆرهها وهک و گژوگیای هاو جووتی بهسوود و به کهڵک و جوان و ڕازاوهمان له زهویدا پێ ڕواند.
هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِن دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلالٍ مُّبِينٍ
↓

ئا ئهمهیه دروستکراوانی خوا، وهرن نیشانم بدهن بزانم ئهوانی ترجگه لهوزاته، چیان دروست کردووه، نهخێر هیچیان دروست نهکردووه، بهڵکو ستهمکاران ههمیشه له گومڕاییهکی ئاشکرادان.
وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَمَن يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ
↓

سوێند به خوا به ڕاستی ئێمه حیکمهت و دانایمان به _لوقمان_ بهخشی، بهم شێوهیه (پێمان وت) شوکرانه بژێرو سوپاسگوزاریهکهی ههر بۆ خۆی دهگهڕێتهوه، ئهوهش سوپاسی خوای نهکرد، ئهوه بێگومان خوا بێ نیازهو سوپاسکراوه (پێویستی بهسوپاسی کهس نیه).
وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ
↓

جا لوقمان به کوڕهکهی خۆی وت له کاتێکدا که ئامۆژگاری دهکرد: کوڕه شیرینهکهم; نهکهیت شتێک یان کهسێک به هاوتاو هاوبهشی خوا بڕیار بدهیت، چونکه بهڕاستی هاوتاو هاوبهش بڕیاردان ستهمێکی زۆر گهوره و ناڕهوایه.
وَوَصَّيْنَا الإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ
↓

(لێرهدا خوا ئامۆژگاریهکان له دهمی لوقمان دهفهرموێت): ئێمه فهرمانمانداوه به ئادهمیزاد به چاک ڕهفتاری لهگهڵ دایک و باوکیدا، دایکی به ئێش و ئازارو لاوازی و بێتاقهتیهکی زۆرهوه، (به پێستی سکی نۆ مانگ) ههڵی گرتووه، بڕینهوهشی له دوای دوو ساڵه، فهرمانمان پێدا که ئهی ئینسان سوپاسگوزاری منیش و دایک و باوکیشت به، دڵنیابن که گهڕانهوهتان ههر بۆ لای منه.
وَإِن جَاهَدَاكَ عَلَى أَن تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
↓

ئهگهر دایک و باوکت کۆششیان لهگهڵتا کرد، تا بهبێ هیچ بهڵگه و زانیاریهک هاوهك بۆ من قسهیان مهکه، له دنیاشدا هاوڕێ و هاوهڵ و خزمهتگوزارێکی چاک به بۆیان له ههموو بارو دۆخێکدا، شوێنی ڕێبازی ئهوانه بکهوه که بۆلای من گهڕاونهتهوه، لهوهوداو گهڕانهوهتان ههر بۆ لای منه، جا ههواڵتان دهدهمێ بهو کارو کردهوانهی که دهتانکرد.
يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِن تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَكُن فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ
↓

پاشان لهسهر زاری لوقمان دهفهرموێت: ئهی کوڕی ئازیزم: بهڕاستی ئهگهر گوناهێک به قهدهر تۆوی خهرتهلهیهک (که زۆر ورده) ههبێت و لهناو بهردێکدا له ئاسمانهکان یان لهو زهویدا حهشاردرا بێت، (لای خوا شاراوه نیه) و دهیهێنێته مهیدان، چونکه بهڕاستی خوا هیچ شتێکی لێ شاراوه نیه و زۆریش ئاگایه.
يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنكَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ
↓

کوڕی شیرینم نوێژهکانت به چاکی ئهنجام بده، فهرمان به چاکه بده، قهدهغه له گوناهو خراپه بکه، به ئارامبه له بهرامبهر ئهو ناخۆشیانهی که تووشت دهبێت، بهڕاستی ئهوانهی که باسکران ههندێکن لهوانهی ههر دهبێت بکرێن.
وَلا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلا تَمْشِ فِي الأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ
↓

ههورهها ڕووت وهرمهگێڕه له خهڵكی و (لووت بهرز مهبه و بهچاوی سووک سهیریان مهکه)، بهسهر زهویدا بهناز و فیزهوه مهڕۆ، بهڕاستی خوا ئهو کهسانهی خۆش ناوێت که خۆههڵکێش و فهخر فرۆش و فیزاوین.
ههوڵ بده له ڕۆیشتنتدا مام ناوهندیانه بڕۆ، بهرهو ئامانجێکی چاک ههنگا و بنێ، بهدهنگی هێواش و لهبار گفتوگۆ بکه و بدوێ، چونکه بهڕاستی بێزارترین و ناخۆشترینی دهنگهکان دهنگی گوێ درێژهکانه.
أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً وَمِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلا هُدًى وَلا كِتَابٍ مُّنِيرٍ
↓

ئایا سهرنجتان نهداوه که بهڕاستی ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه ههر ههمووی خوا بۆ خزمهتی ئێوهی دروست کردووه و ملکهچی کردووه، ههروهها بهفراوانی نازو نیعمهتی ئاشكراو پهنهانی بهسهردا ڕژاندون، (لهگهڵ ئهوهشدا) ههندێک له خهڵکی موجادهله و گفتوگۆی نابهجێ دهربارهی خوا وبهرنامهکهی دهکهن، بێ هیچ بهڵگهیهکی زانستی و ڕێنموویهکی پێغهمبهران و کتێببێکی ڕوونکهرهوهی خوایی.
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ الشَّيْطَانُ يَدْعُوهُمْ إِلَى عَذَابِ السَّعِيرِ
↓

کاتێكیش پێیان بوترێت شوێنی ئهو بهرنامهیه بکهون که خوا ناردویهتی، ئهوه ههر شوێنی ئهو شتانه دهکهوین که باو و باپیران و مامۆستایانمان پهیڕهوییان لی کردووه، ئایا ئهگهر شهیتانیش بانگی کردبن بۆ سزای داگیرساوی دۆزهخ، ههر پهیڕهوی دهکهن؟!
وَمَن يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَإِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الأُمُورِ
↓

ئهو کهسهی ڕوو بکاته پهروهردگاری و کارهکانی ههمووی بگێڕێتهوه بۆ لای ئهو، له کاتێکدا ئادهمیزادێکی چاکهخوازه، ئهوه بهڕاستی مانای وایه که دهستی به به هێزترین کارێکیش ههر بۆ لای خوا دهگهڕێتهوه.
وَمَن كَفَرَ فَلا يَحْزُنكَ كُفْرُهُ إِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
↓

ئهوهش کافر بووه، ئهوه کافربوونهکهی، خهفهتبارت نهکات، گهڕانهوهیان ههر بۆ لای ئێمهیه، جا ئاگاداریان دهکهینهوه بهوهی که کردوویانه، بێگومان خوا ئاگاداره به ههموو ئهو شتانهی که له سینهو دڵ و دهروونهکاندا حهشاردراون.
کهمێک ماوهیان دهدهین، تا تاوێک ڕابوێرن، پاشان ناچاریان دهکین که بچنه ناو سزای توندو سهختهوه.
وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ
↓

سوێند به خوا ئهگهر پرسیار له خوانهناسان بکهیت: کێ ئاسمانهکان و زهوی دروست کردووه، ئهوه به دڵنیاییهوه دهڵێن: (الله)، دروستی کردوون، تۆش ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بڵێ: سوپاس و ستایش بۆ خوا (لهسهر وتنی ڕاستی)، نهخێر وانییه، ئهو وهڵامه له قهناعهتهوه ههڵنهقوڵاوه، بهڵکو زۆربهیان نازانن (له خۆیانهوه قسه دهکهن).
ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه، ههر خوا خاوهنیانه، بهڕاستی ههر ئهو خوایه خۆی بێ نیازه و سوپاسگوزاریی ههر شایستهی ئهوه (ئهگهر خهڵكی بهوهفا و به ئهمهک بن).
وَلَوْ أَنَّمَا فِي الأَرْضِ مِن شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَالْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِن بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَّا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
↓

خۆ ئهگهر بهڕاستی ههرچی درهخت ههیه له زهویدا ببنه پێنووس، دهریاش چهندهیه ببێته حهوت ئهوهنده و (ببێته مرهکهف و زانستی ونهێنی دروستکاوهکانی خوا بنووسنهوه)، ئهوه هێشتا زانست و زانیاری و فهرمانهکانی خوا ههر تهواو نابێت، بهڕاستی خوای گهوره بهدهسهڵاته و دانایه.
دروستکردن و به دیهێنانی ههمووتان و زیندو کردنهوهتان، تهنها وهک دروستکردن و زیندووکردنهوهی تاکهکهسێک وایه، بهڕاستی خوا بیسهره و بینایه.
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى وَأَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
↓

ئایا سهرنجت نهداوه که بهڕاستی خوا شهو تێههڵکێشی ڕۆژ دهکات و ڕۆژیش تێههڵکێشی شهو دهکات، خۆر و مانگی بۆ تهرخان و ملکهچ کردون. ههریهکهیان تاکاتێکی دیاریکراو له سوڕانهوهیاندا بهردهوام دهبن، بهڕاستی خوا بهکارو کردهوهتان زۆر ئاگاداره.
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ
↓

ئهو شتانه دهریدهخهن که: بێگومان ههر خوا خۆی حهق و ڕاستهقینهیه، بهڕاستی ههرچی خهڵکی لهباتی و ناحهقیه، دڵنیا بن خوا ههر خۆی ههمیشه بهرز و پایه بڵندو گهورهیه.
أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنْ آيَاتِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ
↓

ئایا سهرنجت نهداوه که بهڕاستی کهشتیهکان به دهریادا هاتوچۆ دکهن و ناز و نیعمهتی خوا دهێنن و دهیبهن و دهسهڵاتی خوا دهخهنه ڕوو، بهڕاستی ئا لهو شتانه دا بهڵگه و نیشانهی زۆر ههیه بۆ ئهو کهسانهی زۆر دان به خۆدا دهگرن و زۆر سوپاسگوزارن.
وَإِذَا غَشِيَهُم مَّوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلاَّ كُلُّ خَتَّارٍ كَفُورٍ
↓

کاتێکیش له دهریادا شهپۆلێک ئابڵوقهی هاوهڵگهرو کارهکان بدات، وهک کێوهکان گهوره بێت، ئهوه هاناو هاوار ههر بۆ خوا دهبهن زۆر به دڵسۆزانه ملکهچن بۆ خوا، جا کاتێک فریایان دهکهوێت و ڕزگاریان دهکات و دهیانگهیهنێته وشکانی، جا ههیانه بهردهوام دهبێت له سهر ڕێبازی ئیمان و دهمێنێتهوه لهسهر یهکتاناسینی خوای میهرهبان، (ههشیانه ڕێگهی نادروستی خۆی دهگرێتهوه)، جا کهس له ئایات و بهڵگهکانی ئێمه نکول و پهیمان شکێنی ناکت جگه له زۆردار و ناپاک و سپڵه.
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَاخْشَوْا يَوْمًا لّا يَجْزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِ وَلا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِ شَيْئًا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلا يَغُرَّنَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ
↓

ئهی خهڵکینه له پهروهردگارتان بترسن (خۆتان له خهشم و قینی بپارێزن) و له ڕۆژێک بترسن که باوک فریای ڕۆڵهی خۆی ناکهوێت، ڕۆڵهیش هیچی له دهست نایهت که بۆ باوکی ئهنجامی بدات، بهڕاستی بهڵێنی خوا به بهرپابوونی قیامهت، حهقیقهت و ڕاستهقینهیه، کهوابوو وریا بن ژیانی دنیا له خشتهیان نهبات، (نهفسی بهدکار و شهیتانی بهدرهفتار) سهرگهردانتان نهکات و غهڕاتان نهکات له ڕێبازی خوا.
إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَّاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ
↑

بهڕاستی ههر خوا خۆی زانیاری بهرپابوونی ڕۆژی قیامهت دهزانێت، بارانیش ههر ئهو دهیبارێنێت، دهزانێت چی له سکی دایکاندا ههیه، هیچ کهس نازانێت سبهی چی بهسهردێت و چی دهست دهکهوێت (لهبهرههمی مادی دنیایی یان له زهخیره و توێشووی قیامهت)، هیچ کهسیش نازانێت لهسهر چ زهویهک دهمرێت و کۆتای بهژیانی دێت (ههروهها کاتی مردن و چۆنیهتیهکهیشی شاراوهیه) بهڕاستی خوا به ههموو شتێک زانایه و ئاگاداره.